Świat DDA: Zamrożenie uczuć u osoby z syndromem DDA i co dalej?

Osoby dorastające w rodzinach z problemem alkoholowym często rozwijają specyficzne sposoby (strategie) radzenia sobie z problemami życia w trudnym środowisku rodzinnym. Jednym z najbardziej powszechnych mechanizmów obronnych jest zamrożenie uczuć, które pozwala na przetrwanie w emocjonalnie niestabilnym domu. W tym krótkim tekście przyjrzymy się, czym jest to zjawisko zamrożenia uczuć, jakie ma konsekwencje w dorosłych życiu oraz jak można sobie z nim radzić.

Czym jest zamrożenie uczuć?

Zamrożenie uczuć (emocjonalna blokada) to stan, w którym osoba przestaje świadomie doświadczać (odczuwać) emocje, tłumiąc zarówno te negatywne, jak i pozytywne. Jest to forma mechanizmu obronnego, który rozwija się w dzieciństwie jako reakcja na trudne i bolesne doświadczenia. Osoby z syndromem DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) często dorastały w atmosferze chaosu, braku przewidywalności i emocjonalnej niestabilności, co zmuszało je do wypracowania sposobów na uniknięcie cierpienia emocjonalnego.

Dziecko w rodzinie alkoholowej doświadcza wielu trudnych emocji – lęku, wstydu, smutku, złości. Gdy jednak nie ma możliwości ich wyrażenia, ponieważ może to prowadzić do agresji, odrzucenia lub niezrozumienia, naturalnym mechanizmem obronnym staje się ich tłumienie. W dorosłym życiu mechanizm ten może utrwalić się jako sposób funkcjonowania, prowadząc do trudności w nawiązywaniu relacji i przeżywaniu autentycznych emocji.

Objawy zamrożenia uczuć u osób z syndromem DDA

Osoby, które doświadczyły emocjonalnej blokady, często nie zdają sobie sprawy, że ich reakcje są efektem dawnego mechanizmu obronnego.

Typowe objawy obejmują:

• Trudności w przeżywaniu emocji – osoba nie potrafi określić, co czuje, lub ma wrażenie, że nie odczuwa nic.
• Unikanie głębokich relacji – bliskość może wywoływać lęk, ponieważ wiąże się z możliwością zranienia.
• Chroniczne napięcie i stres – niewyrażone emocje kumulują się, powodując napięcie w ciele i psychice.
• Dystans emocjonalny – osoby z zamrożeniem uczuć mogą wydawać się obojętne, chłodne lub wycofane, nawet wobec bliskich osób.
• Trudności z przeżywaniem radości – brak dostępu do emocji oznacza również ograniczoną zdolność do cieszenia się życiem.
• Skłonność do ucieczek od trudnych emocji – osoby z DDA często sięgają po pracoholizm, uzależnienia, nadmierne angażowanie się w obowiązki, by nie musieć konfrontować się z emocjami.

Konsekwencje tłumienia emocji

Długotrwałe zamrożenie uczuć może prowadzić do poważnych konsekwencji psychicznych i fizycznych. Najważniejsze z nich to:

• Depresję i stany lękowe – niewyrażone emocje nie znikają, ale kumulują się i mogą objawiać się jako chroniczny smutek, apatia lub niepokój.
• Problemy w relacjach międzyludzkich – trudności w wyrażaniu emocji utrudniają budowanie bliskości, co może prowadzić do samotności i poczucia izolacji.
• Zaburzenia psychosomatyczne – tłumienie emocji wpływa na organizm, mogą pojawić się bóle głowy, napięcia mięśniowe, problemy żołądkowe.
• Poczucie pustki i braku sensu życia – brak kontaktu z emocjami sprawia, że życie może wydawać się jałowe i pozbawione głębszego znaczenia.

Jak przełamać zamrożenie uczuć?
Choć zamrożenie emocjonalne jest głęboko zakorzenione, można stopniowo nauczyć się ponownego przeżywania i wyrażania emocji.

Podstawowe kroki d0 zmiany:

• Świadomość problemu – pierwszym krokiem jest zauważenie, że problem zamrożenia uczuć istnieje i jakie ma konsekwencje w życiu codziennym dorosłego człowieka.
• Psychoterapia profesjonalna – psychoterapia (szczególnie kierunki terapii skoncentrowane na pracy z emocjami, ze mechanizmami obronnymi) pomaga w rozpoznaniu i przeżywaniu uczuć.
• Ćwiczenia uważności i medytacja – praktyki te pomagają lepiej rozumieć swoje emocje i sygnały płynące z ciała.
• Systematyczne prowadzenie dziennika emocji – codzienne zapisywanie swoich uczuć i myśli pozwala na ich stopniowe uświadamianie.
• Praca z ciałem – techniki takie jak taniec czy artoterapia poprzez ruch mogą pomóc w uwalnianiu stłumionych emocji.
• Stopniowe otwieranie się na bliskich – rozmowy o emocjach i uczuciach, nawet jeśli na początku wydają się trudne, pomagają w przełamywaniu bariery emocjonalnej.

Podsumowanie
Zamrożenie uczuć u osób z syndromem DDA to mechanizm obronny, który w dzieciństwie pełnił funkcję ochronną, ale w dorosłym życiu może stać się źródłem cierpienia i trudności w pracy w relacjach. Świadomość problemu i podjęcie kroków w kierunku pracy nad emocjami pozwala odzyskać zdolność do autentycznego przeżywania życia i budowania satysfakcjonujących relacji. Pomimo, że proces odmrożenia emocji może być długi i wymagający zaangażowania, warto podjąć ten wysiłek, by zbudować zdrowszą i bardziej spełnioną przyszłość.